Afdrukken
de blauwe en rode lampen in een elektrisch orgasme aan en uit flitsen."
(William Burroughs, Naked Lunch, 1959)
Wat is cocaïne (coke, snuf)?
Cocaïne is een drug in de vorm van een wit, kristalachtig poeder. Het wordt via een chemisch proces bereid uit de bladeren van de cocaplant, die in Zuid-Amerika groeit. De Latijnse naam voor die plant is Erythroxylon Coca. In de omgang worden veel andere namen voor cocaïne gebruikt. De populairste luidt kortweg coke.
Cocaïne is in brede kring populair. Het is niet ongebruikelijk dat op feestjes een spiegel rondgaat met "lijntjes" voor de liefhebbers. Stoere jongens die een nachtje gaan stappen snuiven eerst een flinke lijn coke. Maar er zijn ook veel vrouwen die graag cocaïne gebruiken. Onder gebruikers wordt vaak beweerd dat vrouwen beter met het middel kunnen omgaan dan mannen.
Freud had een liefdesverhouding met cocaïne, en zijn evangelische houding erover is waarschijnlijk een belangrijke factor in de populariteit van de drug vandaag de dag.
Aanvankelijk werd cocaïne door artsen voorgeschreven als een wondermiddel tegen allerlei soorten kwalen. Freud, de Weense psychiater die de psychoanalyse ontwikkelde, dacht dat het een heroïnegebruiker van diens verslaving af kon helpen. Hij probeerde er verslaafde patiënten mee te behandelen, met het gevolg dat zij ook afhankelijk van cocaïne werden. Zoals ook hedendaagse poly-druggebruikers allerlei middelen door elkaar gebruiken. Freud was zelf jarenlang een grootgebruiker van het witte goedje dat in gebruikerskringen wel eens vertederend "het neusje" wordt genoemd. Hij deelde het rijkelijk uit aan zijn vrienden en gaf het aan zijn keurige verloofde. De drang tot analyseren, die zich bij Freud zo sterk manifesteerde dat het tot een nieuwe wetenschappelijke theorie leidde, is een van de kenmerkende effecten van cocaïne.
Freud werd verliefd op cocaïne, en dan is het nog zacht uitgedrukt. In een brief naar zijn verloofde schreef hij: "In mijn laatste depressie heb ik weer cocaïne tot mij genomen. Die liftte mij naar grote hoogte in een bijzondere manier. Ik ben nu bezig met zoveel mogelijk literatuur er over te verzamelen om een lofzang tot dit magische goedje te schrijven."
Er bestaat
geen twijfel dat Freud's enthousiasme een rol heeft gespeeld in de ontwikkeling
van Vin de Mariani in 1863. Deze drank die bestond uit een combinatie van
Bordeauxwijn en coca-extract. De verkwikkende werking van het medicinale drankje
was spectaculair en leidde in Europa tot een rage. De Amerikaan John Pemberton
nam Mariani's idee over voor een drank die hij Pemberton's French wine coca
noemde. Nadat in Pembertons thuisbasis Atlanta in 1886 een verbod op
alcoholische dranken werd uitgevaardigd, verving hij de wijn door siroop en
noemde hij het drankje Coca-Cola. Het werd verkocht als een health tonic en rijk gevuld met cocaïne. Publieke bekenden zoals
Paus Leo XII, Jules Verne en Thomas Edision waren vol lof over therapeutisch gebruik
van cocaïne.
Een man giet benzine over coca-bladeren om er cocapasta van te maken. Puerto Asis, Colombia
De concentratie van de werkzame stof in de cocabladeren varieert van 0,5 tot 1%. De cocaïne kan op een vrij eenvoudige manier aan de bladeren worden onttrokken, totdat vrijwel zuiver cocaïnepoeder verkregen is.
Het eerste product uit de bewerking van de bladeren is cocapasta. Na verdere bewerking verkrijgt men 89,3% pure coke (uitgedrukt in cocaïnebase). Voordat de cocaïne verkocht wordt is het vaak al versneden met andere stoffen zoals bijvoorbeeld manitol (baby laxeermiddel), caffeïne en lidocaïne. Dit laatste is een verdovingsmiddel dat vooral gebruikt wordt door tandartsen. Het verdovende effect doet de gebruiker denken dat hij te maken heeft met goede coke, ook al hoeft dit niet het geval te zijn.
Wat doet cocaïne (coke, snuf)?
Cocaïne
stimuleert het centrale zenuwstelsel, versnelt de hartslag
en ademhaling en verhoogt de bloeddruk. Bloedvaten vernauwen zich en pupillen
worden groter. Het uithoudingsvermogen wordt vergroot en hongergevoel en vermoeidheid
verdwijnen. Pijn wordt minder snel voelbaar. De gebruiker wordt opgewekt en
vrolijk, voelt meer energie en denkt de hele wereld aan
te kunnen.
De meest voorkomende manier van cokegebruik is snuiven. Het cocaïnepoeder wordt in een lijntje gelegd en via een kokertje, of direct in de neus, opgesnoven. Als cocaïne gesnoven wordt, begint het al na enige minuten te werken. De effecten houden ongeveer een half uur aan. Bij spuiten werkt de coke vrijwel onmiddellijk en duren de effecten ongeveer 10 minuten.
Meteen nadat de gebruiker een lijntje heeft opgesnoven, krijgt hij het gevoel dat hij overschakelt in een hogere versnelling. Hij wordt zich bewust van zichzelf, zijn ego zwelt op, wat gepaard kan gaan met sterke geluksgevoelens. Alles wordt plotseling interessant. Hij begrijpt "zijn omgeving" en "ziet" hoe de dingen in elkaar steken en vaak wil hij dat duidelijk maken met, naar zijn eigen gevoel, messcherpe analyses. Een scala van andere emoties, zoals angst, verlegenheid of bescheidenheid, wordt door cocaine onderdrukt. De gebruiker heeft het gevoel dat hij zich op de top van zijn kunnen bevindt en zichzelf totaal in de hand heeft. Het komt hem voor dat hij alles wat onbelangrijk in zijn bestaan is terzijde heeft geschoven. De sterkte van die gevoelens wordt geleidelijk minder. Afhankelijk van de kwaliteit van de coke is de gebruiker na een uurtje weer terug in zijn gewone toestand. Een nieuwe snuif zal hij dan zelden afwijzen, want de begeerte is gewekt.
Als op een feestje een groepje coke snuift, ontstaat er al gauw een broeierig sfeertje. Anderen willen de kans op een lijntje ook niet missen en passen allerlei strategieën toe om toegang te krijgen tot het cocaïne-cirkeltje. Mensen die geen marihuana roken omdat ze bang zijn voor de werking, zijn vaak wel cocaïnegebruikers, want terwijl marihuana en hashish de gebruiker in contact brengen met zijn gevoelsleven, sluit coke dat juist af.
Cocaïne
leidt niet tot lichamelijke verslavingsverschijnselen,
zoals heroïne of tabak, maar regelmatig gebruik leidt wel tot psychische
afhankelijkheid en op den duur tot een verandering
en afbraak van de persoonlijkheid. Zware gebruikers worden bijvoorbeeld
meestal heel agressief. De gebruiker gaat, als hij niet onder invloed is,
zijn leven saai vinden. Zonder coke wordt hij depressief, lusteloos en angstig,
en juist die gevoelens drijven hem opnieuw tot gebruiken. Dat kan snel een
vicieuse cirkel worden. De gebruiker gaat dan "op een
coketrip". Hij gaat de ideeën en de gevoelens die hij krijgt
als hij cocaïne heeft gesnoven zien als een werkelijkheid. Regelmatige gebruikers
ontwikkelen vaak grootse projecten, die in een later stadium gedoemd zijn
te mislukken omdat ze op de schijnzekerheden van de cocaïneroes zijn gefundeerd.
Cocaïne geeft de gebruiker een gevoel van cool zijn. Hij voelt zich verheven
en kijkt neer op de saaie niet-gebruikers en hun duffe wereldje. In zijn
bestaan is immers alles spannend, snel, boeiend en van kwaliteit. Hij
heeft het gevoel dat hij de wereld doorziet en de wijsheid in pacht heeft.
In zijn beleving staat hij zelf op de voorgrond en al het andere is decor.
Zwaardere gebruikers worden vaak rusteloos en raken snel geïrriteerd. Zelfvertrouwen kan doorslaan tot overmoed. En de zware gebruiker gaat in een schijnwereld leven. De contacten met anderen zijn oppervlakkig, alle drukte gaat om niets en ook intieme gevoelens blijken achteraf schijn.
Cocaïnegebruik kan zich tot een probleem gaan ontwikkelen, als het moet dienen om een ander mens van de gebruiker te maken. Iemand met meer zelfvertrouwen bijvoorbeeld. Wie daar gevoelig voor is, kan na 'een keertje proberen' al snel in de verleiding komen om het nog eens te doen.
Wat de gebruiker voelt, is afhankelijk van de dosis en de manier waarop hij gebruikt. Ook de lichamelijke conditie, het lichaamsgewicht en het verwachtingspatroon spelen een rol. Maar in grote lijnen zijn de effecten als genoemd.
Al met al zijn er heel wat redenen waarom regelmatig gebruik van cocaïne vermeden dient te worden. Je kunt er best plezier mee hebben, maar vanuit een psychonautisch oogpunt is cocaïne niet interessant. Het lijkt het bedenken van originele ideeen en het verkrijgen van inzichten te stimuleren maar uiteindelijk levert het niets op. Coke behoort dan ook niet tot de geestverruimende, maar tot de geestvernauwende middelen, al zullen veel gebruikers dat bestrijden. Er wordt wel beweerd dat er super-cocaïne bestaat, die entheogene inzichten zou geven, maar zulk spul komt hier nooit op de markt. In de drugswetgeving wordt de cocaïne tot de harddugs gerekend. Ook in ons land is handel en smokkel een riskante zaak, omdat er gevangenisstraf op staat. Maar de bestrijding is weinig effectief.
Waar komt het vandaan?
De
cocaplant komt oorspronkelijk uit het hoge Andesgebied. Daar worden de
bladeren sinds mensenheugenis gekauwd, omdat ze stimulerend
werken en ademhalingsmoeilijkheden op grote hoogte verlichten. De Inca's
gebruikten de bladeren alleen voor religieuze doeleinden. Na de verovering
van Zuid-Amerika door de Spanjaarden is het gebruik verder verspreid.
In de vorige eeuw werd ontdekt wat de werkzame stof in de bladeren is. Cocaïne werd vervolgens populair als stimulerend middel en als middel voor plaatselijke verdovingen. Aan het eind van de vorige eeuw begonnen negatieve rapporten over cocaïne te verschijnen. Na de Eerste Wereldoorlog werd cocaïne verboden. Er waren inmiddels ook stoffen ontwikkeld die cocaïne als verdovingsmiddel konden vervangen.
Vandaag de dag worden honderdduizenden tonnen cocaïne veelal via schepen naar Europa en de VS getransporteerd. Een andere bekende methode is via bolletjesslikkers. De coke wordt in pilvormige pakketjes doorgeslikt en vervolgens stapt de bolletjesslikker op het vliegtuig. Jaarlijks vallen er tientallen doden doordat een bolletje openscheurt in het lichaam, waarna een overdosis coke de bloedbaan bereikt. Deze manier van transport vergt echter zoveel van politie en justitie, dat andere manieren van drugssmokkel bijna ongestoord kunnen plaatsvinden.
Wat zegt de wet?
In illegale drugs wordt onderscheid gemaakt. Minder gevaarlijke, zoals marihuana en hasj worden softdrugs genoemd. Drugs met een groter risico, zoals heroïne, speed en LSD heten harddrugs. Ook cocaïne wordt tot de harddrugs gerekend. Het produceren, verhandelen en bezitten van harddrugs is strafbaar. Maar het in bezit hebben van een kleine hoeveelheid cocaïne wordt in de praktijk niet met voorrang opgespoord en vervolgd.
De
Verenigde Staten voeren al jarenlang een war on drugs;
toch wordt het spul met vliegtuigen en scheepsladingen vol het land binnengebracht.
Er wordt zo ontzettend veel geld mee verdiend dat de verboden drugshandel
overal ter wereld verweven is geraakt met legale, economische en politieke
belangen. Enerzijds wordt de handel bestreden, aan de andere kant wordt
deze getoleerd en zelfs ondersteund, want maar weinigen zijn bestand tegen
omkoping als het om zulke enorme bedragen gaat; de geldstromen in het illegale
circuit van de drugshandel zijn ongelimiteerd. Voorlopig zijn degenen
die er belang bij hebben dat cocaïne verboden blijft, zo machtig dat het
er niet naar uitziet dat het middel ooit nog eens gelegaliseerd zal worden.
Maar niets is onmogelijk. Laten we ons eens het onmogelijke proberen voor
te stellen. Wat zou er gebeuren als cocaïne gelegaliseerd zou worden ?
Voor de cocaboeren in onder andere Columbia, Peru en Bolivia zal dat financieel misschien weinig uitmaken, maar hun leven zal veel veiliger worden, omdat ze niet meer hoeven te leveren aan de drugsmaffia en niet langer vervolgd worden door politie en leger. De handelaren en de smokkelaars zouden werkeloos worden, maar dat kan toch geen reden zijn om het verbod in stand te houden? Velen van hen zullen zich met andere vormen van criminaliteit gaan bezighouden, maar tegelijkertijd kunnen ook de politiediensten over de hele wereld zich eindelijk gaan bezighouden met de zaken die werkelijk aangepakt moeten worden, zoals de milieucriminaliteit en de internationale handel in wapens, geweld, verkrachtingen, vrouwen, kinderen, radioactieve stoffen, lichaamsdelen, bloed, beschermde dieren, etcetera.
Legalisatie
houdt in dat de prijs drastisch daalt, waardoor de illegale markt in elkaar
zakt. Al snel zullen er produkten op de markt verschijnen die het snuiven
overbodig maken, zoals de voortreffelijke Vin de Mariani, die in de laatste
twintig jaar van de 19e eeuw ongelooflijk populair was. Mariani was een
apotheker die een procede ontwikkelde waarmee de bittere smaak van cocabladeren
kon worden weggenomen. Hij vervaardigde een alcoholisch drankje, dat hij Vin de
Mariani noemde. In Parijs had hij een bekende zanger als bovenbuurman. Toen deze
vlak voor een optreden onverhoopt schor was geworden, bleek een glaasje van de
cocawijn hem ter plekke te genezen. Dat nieuwtje werd razendsnel door het
zangerswereldje verbreid en zo begon de Vin de Mariani aan zijn ongekend
succesvolle opmars. Op het eind van de vorige eeuw gebruikten velen onder de
groten der aarde dit opwekkende drankje dat vrolijk stemde, activeerde en
bevordelijk was voor de gezondheid.
Kilo-blok onversneden cocaïne (Bron: erowid.org)
Hoe wordt cocaïne gebruikt?
De meest voorkomende manier van cokegebruik is snuiven.
Het cocaïnepoeder wordt in een lijntje gelegd en via een kokertje,
of direct in de neus, opgesnoven.
Als het eerst wordt opgelost in water, kan cocaïne ook in een ader geïnjecteerd worden. Het roken van cocaïne heeft geen zin, het is verbrand voordat het de longen bereikt. Cocaïne kan wel gerookt worden als het eerst is omgezet in cocaïnebase, dat crack wordt genoemd. Wordt de crack gerookt in een waterpijp of een speciaal crackpijpje, dan spreken we van 'basen'.
Het snuiven van een 'lijntje' cocaïne heeft al na een paar minuten effect. Dat effect gaat ongeveer een half uur door. Bij spuiten of basen werkt de cocaïne nog sneller, maar is het effect na een minuut of tien alweer verdwenen.
Wie gebruiken het?
Het hedendaagse cocaïnegebruik is begonnen in de jaren '60. En wel in trendy kringen die zich deze dure drug konden veroorloven: de reclame, de mode, de jetset. Nu komt cocaïnegebruik in alle lagen van de bevolking voor. Vooral onder jongeren, als partydrug bij het uitgaan.
In 1997 had 2,1% van de Nederlanders wel eens cocaïne gebruikt, 0,6% het laatste jaar, en 0,2% de laatste maand. (Bron: Centrum voor Drugsonderzoek van de Universiteit van Amsterdam (CEDRO))
In 1998 heeft een kwart van de club- en partybezoekers in de laatste maand cocaïne gebruikt. Tijdens de uitgaansnacht waarin dit onderzoek werd gehouden had 11% van de bezoekers cocaïne gebruikt. 37% van de bezoekers had ooit cocaïne gebruikt, en 8% daarvan meer dan 40 keer. Opvallend is dat er geen verschil in gebruik is onder de verschillende etnische groepen. Bij schoolonderzoeken wordt wel een duidelijk verschil gevonden, waarbij de witte leerlingen het meest gebruiken, de Surinaamse/Antilliaanse leerlingen een middenpositie innemen en de Turkse/Marokkaanse leerlingen het minst gebruiken. Blijkbaar vallen deze verschillen in het uitgaanscircuit weg. (Bron: Jellinek Preventie i.s.m. de Universiteit van Amsterdam)
In Volendam ligt het
aantal nog hoger. Daar gebruikt 50% van de jongeren met enige regelmaat cocaine. Vissers
weten wel bij welke
boot je een wit neusje kunt halen. De Yo Jax Crew heeft
het ooit nog aan den lijve ondervonden toen ze een Volendammer met een puntzak
coke zag trakteren. Het hoge percentage kwam naar voren in een project van
de politie dat in de zomer van 2003 draaide in het IJsselmeerdorp. De politie schat
dat in een weekeinde één tot twee kilo wordt opgesnoven. Volgens
de politie vinden de jongeren het heel normaal om de drug te gebruiken.
Kun je aan cocaïne verslaafd raken?
Coke is een verleidelijke drug. Gebruikers maken duidelijk dat cocaïne zo lekker is dat je er niet af kunt blijven. Onder invloed van coke voelen zij zich immers, energiek, opgewekt en vol zelfvertrouwen. Bij veel en regelmatig gebruik treedt tolerantie op: je hebt steeds meer nodig om het gewenste effect te bereiken. Geestelijke onthoudingsverschijnselen zijn er ook. De gebruiker voelt zich neerslachtig en uitgeput. De roes, 'de flash', slaat om in het tegendeel, de crash. De neiging om dan weer te gebruiken is groot. Als je lang en veel hebt gebruikt, ben je bij stoppen niet meer in staat om je ook nog maar een beetje plezierig te voelen. Je voelt je lusteloos, hebt geen energie en komt tot niks. Deze verschijnselen kunnen soms lang aanhouden en gaan gepaard met een zeer sterk verlangen naar cocaïne. Bij langdurig gebruik leidt coke tot problemen, zowel financieel als met relaties, vrienden of familie. Veel gebruikers zien op tijd de nadelige gevolgen en blijken dan in staat op eigen kracht te minderen of te stoppen. Een aantal lukt dat niet en met hen gaat het fout. Zij worden afhankelijk van de coke.
Wat zijn de risico's?
Naast afhankelijkheid brengt cocaïne de volgende risico's met zich mee:
- Wie regelmatig en veel cocaïne gebruikt, verliest eetlust, vermagert en doet een aanslag op de lichamelijke conditie. De weerstand tegen infecties neemt af, er doen zich trillingen, bewegingsstoornissen en verstoringen van het hartritme voor.
- Cocaïne neemt vermoeidheidsgevoelens weg. De gebruiker kan daardoor energie gaan gebruiken ten koste van zijn reserves, omdat hij de natuurlijke grens niet meer voelt. Samen met slapeloosheid leidt dat tot uitputting: voor een deel van de gebruikers een reden om opnieuw te gebruiken.
- Dat risico speelt extra bij de combinatie cocaïne-alcohol. De alcohol verdooft
en maakt dronken, de cocaïne pept weer op. Dat lijkt een welkome combinatie
voor een lang avondje uit, maar gezond is anders. Je voelt niet meer hoeveel
je gedronken hebt en gaat dus gewoon door. Dat kan de volgende dag(en) een flinke
kater opleveren: voor een deel van de gebruikers een reden om opnieuw te gebruiken.
- Zwaar gebruik kan leiden tot waanvoorstellingen die beangstigend zijn. De gebruiker wordt achterdochtig en voelt zich bedreigd. Dat kan omslaan in agressie. Wie vaak cocaïne gebruikt, kan het gevoel krijgen dat er beestjes onder zijn huid zitten en gaat tot bloedens toe krabben.
- Door het snuiven van cocaïne trekken de bloedvaten in de neus samen. Bij frequent gebruikt kan het slijmvlies in de neus hierdoor beschadigen. Dat geeft een heftige pijn in de neus. Als cocaïne bij het snuiven in de in de voorhoofdholte terecht komt, kan het daar verstoppingen en hoofdpijn veroorzaken.
- Door het niet steriel spuiten van cocaïne kunnen spuitabcessen ontstaan.
- Gebruik van crack brengt extra lichamelijke risico's met zich mee, zoals aantasting van de longen door de bloedvatvernauwing.
- Mensen met een zwak hart, zwakke vaten, hoge bloeddruk, suikerziekte of epilepsie lopen extra risico's.
- Voordat het bij de gebruiker terechtkomt, is cocaïne vaak vermengd met andere stoffen. Die zijn meestal niet gevaarlijk, maar het betekent wel dat je niet krijgt waarvoor je (veel) betaalt.
Kun je zien of iemand cocaïne gebruikt?
Het is niet echt te zien. Cocaïnegebruik brengt wel bepaalde symptomen met zich mee, ze worden op deze pagina beschreven. Maar die kunnen ook het gevolg zijn van iets anders. Gebruik wordt waarschijnlijker, naarmate meer symptomen tegelijk voorkomen. Eigenlijk kan alleen een open gesprek duidelijk maken of iemand wel of niet gebruikt.
Coke-Facts
- Cocaïne wordt via een chemisch proces bereid uit de cocaplant
(Erythroxylon Coca).
- De concentratie van de werkzame stof in de cocabladeren varieert van 0,5 tot 1%.
- 3000 jaar geleden kauwde men al op cocabladeren.
- Bewoners van de Andes ontdekten dat pakdieren weer kracht kregen wanneer zij bij
trektochten door de bergen van de cocaplant aten. Zij gingen de bladeren ook eten.
- Er was eind 19e eeuw een overvloed aan producten zoals zalfjes, poeders, tabletten,
drankjes, wijnen en sigaretten die cocaïne bevatten.
- In Europa had je nog de Vin de Mariani. Dit was een wijn die cocaïne bevatte. Ook
in Coca Cola heeft lange tijd een cocaïne bevattend extract van
cocabladeren gezeten.
- Toen verschenen er in de kranten berichten dat cocaïne, gek geworden negers zou
aanzetten tot misdaden.
- In 1914 werd niet-medisch gebruik van cocaïne in de VS verboden.
- In 1928 werd niet-medisch gebruik van cocaïne in Nederland verboden.
- Rond 1980 werd cocaïne in Nederland populair als uitgaansdrug.
- Rond 1990 verdringt XTC de cocaïne.
- De laatste tijd is de beweging weer andersom en verdringt de cocaïne de XTC weer.
- In 1997 had 2,1% van de Nederlanders wel eens cocaïne gebruikt, 0,6% het laatste jaar,
en 0,2% de laatste maand.
- In 1998 had 25% van de club- en party-bezoekers wel eens cocaïne gebruikt, en 11% op de
avond van dat onderzoek.
- Verslaving: Lichamelijk niet (dus geen ontwenningsverschijnselen), geestelijk kan
deze zeer groot zijn.
- Wie vaak cocaïne gebruikt, kan het gevoel krijgen dat er beestjes onder zijn huid
zitten en gaat tot bloedens toe krabben.
- Sporen van cocaïnegebruik zijn afhankelijk van het type test tot maximaal 7 dagen
aantoonbaar.
Bronnen: Erowid.org, Trimbos, Jellinek
Meer informatie
Wil je meer weten over cocaïne, kijk dan op onderstaande links:
- Erowid Cocaine Vault